Dilin Kökeni Arayışları
DİLİN KÖKENİ ARAYIŞLARI I: DİLİN KÖKENİYLE İLGİLİ AKADEMİK TARTIŞMALAR
The Search for the Origin of Language I: Academic Controversies on the Origin of Language
Caner KERİMOĞLU
Dil Araştırmaları, Bahar 2016/18: 47-84
Giriş
İletişim yalnızca insana özgü bir özellik değildir. Yunuslar, arılar gibi türdeşlerine bilgi aktarabilen başka canlılar olduğunu biliyoruz. Ancak insan dili çift eklemlilik ve sözdizimi gibi temel nitelikleriyle diğer iletişim biçimlerinden ayrılır.
Peki insan dili nasıl doğmuş olabilir? Diğer iletişim biçimlerinden kendisini ayıran özelliklere nasıl kavuşmuştur? İnsanın tür olarak gelişimi ile insan dilinin gelişimi arasında bir ilişki var mıdır? Bu gibi sorulara cevap vermek kolay değildir. Belki de bilimin en zor problemi dilin kökenidir (Christiansen-Kirby 2003b). Belki de dilin kökeni hiçbir zaman bilinemeyecektir (Lenneberg 1967, Lewontin 1998). Ancak bu zorluk bilim adamlarını daha da kamçılamıştır dersek yanılmış olmayız.Özellikle yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren bilim dünyasında dilin kökeni ile ilgili yoğun araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. İlki 1996’da Edinburgh’ta yapılan Evolution of Language (Evolang) konferanslarıyla alana ilgi daha da artmış, bir anlamda 1866’da Paris’te getirilen yasaktan yüz yılı aşkın bir süre sonra dilin evrimi araştırmaları “rüştünü ispat” etmiştir (Fitch 2002).
Bu çalışma dilin evrimi literatüründeki temel tartışmaların özetlenmesi amacını taşımaktadır. Dilin kökenini hangi bilim dallarının araştırdığı, ilgili tartışmaların hangi noktalarda yoğunlaştığı, hangi isimlerin ön plana çıktığı, teori ve hipotezlerin dayanakları gibi konular üzerinde durarak alana ilgi duyacak araştırmacıların ihtiyaç duyacağı temel bilgileri sunmak yazının hedefidir1. Ancak son bilimsel tartışmalara geçmeden önce konuyla ilgili Türkiye’de ve dünyadaki daha çok spekülasyona dayalı görüşleri hatırlatmanın konunun bilimsel bir dayanağa oturmasının aşamalarını görmek bakımından yararı olabilir.