Kâşgarlı Mahmud

Kâşgarlı Mahmud, 1008 yılında Kâşgar’da dünyaya geldi. “Hamirler” diye çağrıldığını, bunun Oğuzların “emîr” (Arapça: أمير ) yerine “hemîr” (Arapça: حَمِر ) demelerinden kaynaklandığından bahsetmektedir. Kendisinin verdiği bu bilgilerden, Türk tarihinin önemli devletlerinden birisi olan Karahanlı Devleti’nin hanedan sülalesine mensup olduğu anlaşılmaktadır.

Başka araştırmalara göre Batı Karahanlı hakanlarından Buğrahan Muhammet Yağan Tekin’in (Bogra Yagan Tégin) torunu ve Şehzade Hüseyin Emir Tekin’in oğludur. Yağan Tekin, on sekiz aylık kısa hakanlık döneminden sonra tahtı kendi isteği ile Kâşgarlı Mahmud’un babası Hüseyin Emir Tekin’e (Hüseyin Çağrı Tégin) devretmek istemiştir.[kaynak belirtilmeli] Bu devir teslim için büyük ziyafetler hazırlanmış, davullar dövülmüştür. Bu ziyafet sırasında Yağan Tekin’in eşlerinden Hanısı, tahta kendi oğlu İbrahim’i geçirebilmek için diğer şehzadeleri zehirlemiştir. Kâşgarlı Mahmud’un babası da zehirlenenler arasındadır.

Dîvânu Lugâti’t-Türk isimli, dünyaca bilinen eserin yazarıdır. Eserini 1072 yılında Bağdat’ta yazmaya başladı, 12 Şubat 1074 tarihinde tamamladı. Tamamlanmasından sonraki iki yıl içerisinde eserini dört defa baştan sona gözden geçirerek esere 1076‘da son şeklini verdi. Eser, 1077 Ocak’ında bitirilmiş ve Abbasi Halifesi Muktedî-Biemrillah’ın oğlu Ebü’l-Kasım Abdullah’a sunulmuştur. Kitabın tek yazması olan nüsha, bugün İstanbul’daki Millet Yazma Eser Kütüphanesinde muhafaza edilmektedir.[2]

Kâşgarlı Mahmud’un, Kitâbu Cevâhirü’n-Nahv fi Lugâti’t-Türk adlı bir eser daha kaleme aldığı bilinmektedir. Türk dilinin ilk gramer kitabının nerede ve nasıl kaybolduğu belirlenememiştir. Bu eser, günümüze ulaşmamıştır.

Devamı için… https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%A2%C5%9Fgarl%C4%B1_Mahmud